INTERESSANT!

oftewel jubileumboek 40 jaar De Effenaar

Niet iedereen is gecharmeerd van de humor uit de jaren vijftig. Ik wel.
Ik lardeer mijn taalgebruik nog dagelijks met gedateerde grappigheden. 
Zo was er indertijd in het verlengde van "weet je het toppunt van …?", de vragenserie "weet je de overeenkomst tussen…?".
En weet je de overeenkomst tussen "Een Zeeman en WC-papier" ?
Het antwoord is even grappig als gekunsteld: Een zeeman neemt afscheid, en WC-papier neemt schijt af.

Wat is de overeenkomst tussen het gedenkboek "Memories Can’t Wait" (ISBN 978-90-70108-60-1) van de Effenaar (ter gelegenheid van het 40-jarige bestaan) en De Telegraaf?
Na lezing heb je zwarte vingers en handen.
Geen kloek en luxe koffietafel bijbel, maar ruim 253 pagina’s gevat in ultra stevig 2460 grams Eskaboard (dat is de zwaarste kwaliteit grafisch karton; dat je het maar even weet!) en net zo kwasi-steriel modern vormgegeven als o.a. de aanduidingen van de toiletgroepen van de jubilaris.
Hoe het komt weet ik niet, maar modern vormgeven is een afwijking waar ze bij De Effenaar nog altijd erg pap van lusten.
En dat geldt eigenlijk ook voor de gekozen boektitel, naar een volgens mij redelijk obscure track van het Talkings Heads album ‘Fear Of Music’ van een album dat 2 jaar na hun optreden in De Effenaar uitkwam.
Dat nummer gaat overigens over een angstpsychose van David Byrne en niet over een feestelijk jubileum of een prettige herinnering.
Het netkousendesign van het booklogo kom je her en der in De Effenaar al langer tegen, en lijkt ernstig geïnspireerd door de hoes van het tweede Talking Heads album weliswaar in een 45 graden variant.
De sympathieke mede-Eindhovenaar, popliefhebber pur sang, tegenwoordig uiterst succesvol ‘Design’-ondernemer  en ‘Creative director’ Jeroen van Erp met zijn Fabrique (‘merken, design & interactie’) drukt een groot stempel op van alles en nog wat bij De Effenaar.
Fabrique, inmiddels ook met een Amsterdams filiaal en zo’n honderd werknemers, mag je best omschrijven als de Delftse OMA van het grafische ontwerperswereldje.
Ik vind Jeroen echt een topgozer, maar ik vind niet alles wat ie maakt mooi.
En gelukkig mag je in Nederland nog van mening verschillen.

Zoals ik memoreer in mijn voorwoord was ik gevraagd om het (?) voorwoord te schrijven inclusief deadline.
"’tuurlijk, leuk. Maar weet je het wel zeker? Ik ben niet zo goed in alles leuk of positief vinden hoor! Marijke, alleen op voorwaarde dat er niet in de tekst gestreept gaat worden".  
Maakte allemaal niet uit, allemaal goed.
Enfin, ik trok al m’n dagboeken en agenda’s uit de kast,reisde en droomde terug in de tijd en begon ‘s nachts te typen op m’n laptop.

Ik kan het niet bewijzen, maar ik denk dat men na lezing van en bijbehorende ceremonie ter zake mijn voorwoord, heeft gedacht ‘oeps, daar zitten we nu mooi mee in de maag, laten we er nog maar een paar voorwoorden tegenaan knallen, want dit is niet helemaal waar we op rekenden’. Waarschijnlijk heeft het kloeke boek daarom nu dan ook drie voorwoorden.

Op de avond van de presentatie (4 november 2011) deed de directrice per video-boodschap haar voorwoord nog eens over ten overstaan van de opgetrommelde collectie oud-medewerkers, locale celebrities (voor zover ze niet acte de presence moesten geven in de expansie-dependance ‘Het Klokgebouw’, alwaar Marco B de openingsavond van een serie van twee gaf op diezelfde avond), bestuursleden, journaille en andere genodigden. Een beetje raar omdat het meer deed denken aan het voorlezen van het vonnis door een kantonrechter, maar ach, het paste eigenlijk op de een of andere manier wel bij het boek .

De voor-geschiedenis van mijn bijdrage mag in mijn weblog natuurlijk niet ontbreken.

Een tijdje na het verzoek kwam ik ergens op een feestje Jeroen tegen, en die vroeg terloops of ik een concept van de lay-out had ontvangen.
Nee dus.
Op 1 juni ontving ik van zijn medewerkster het navolgende e-mailtje met bijlage.

"Beste Willem Venema,

Zoals door Jeroen van Erp beloofd stuur ik je een aantal spreads die straks in het Effenaar boek terecht zullen gaan komen.
De eerste twee spreads in de pdf geven aan hoe de voorwoord teksten eruit gaan zien.
Op deze manier zal dus ook de tekst van jou geplaatst worden.

We hebben voor de voorwoord geen kop nodig.
Wat ons betreft begint de tekst gewoon en wordt je eerste woord de kop (zie pdf).

Succes met het schrijven van de voorwoord en een fijn weekend alvast.

Met vriendelijke groet,

Joana Mühlenbrock
Ontwerper

www.fabrique.nl / http://twitter.com/fabrique
Fabrique [merken, design & interactie]
Oude Delft 201 / 2611 HD Delft / NL
Jollemanhof 13 / 1019 GW Amsterdam/ NL"

Wordt met dt is nog te pruimen, maar ik was niet gerust over haar instructies, stelde wat vragen en kreeg het navolgende antwoord op 7 juni:

"Wat het aantal woorden betreft ben je best flexibel. Minimum is 600 woorden en maximum is 1200 woorden. Wat mij betreft mag het meer richting de maximum gaan!
Maar dat is aan jou natuurlijk.
Zou je ook 3 passages aan willen geven die we als streamer kunnen gaan inzetten (8-10 woorden)?"

Oeps moeilijke woorden. Even vragen.
"wat is een streamer?"
Antwoord:
"Dat is een stukje tekst dat groter geplaatst wordt. In het pdfje zijn dat de teksten met een schreefletter. 
Het zorgt ervoor dat de tekst toegankelijk wordt en ingangen biedt voor de lezer. Je kan dan bijzondere stukken tekst uitlichten."
Nog meer moeilijke woorden. Effe uitleg vragen.
"ja ja, schreefletter…
moet dat allemaal?
een voorwoord met een kop is toch meer dan genoeg?"
Antwoord:
ja, dat moet allemaal. de ‘streamers’ hebben een niet onbelangrijke functie.
je kan ook geen tekstpassages aangeven en dan kijken we zelf wat we interessant vinden. dan kun je later nog checken of je onze keuze goed vind.
Nu vind zonder t.
Het werd mij even te veel, maar stuurde toch per e-mail mijn 1e versie tekst in een schreefloze letter (Arial):

Tom Kettelaar (een van de twee programmeurs, en als ‘Projectleider’ aan het gedenkboek toegevoegd) stuurde mij mijn tekst in de inmiddels gewraakte lay-out.
Interessant is het vraagteken onder mijn naam onder het motto ‘het hele verhaal’ (Link naar bijlage)

Evenwel kwam op 29 juni het navolgende bericht:
"Verzonden: woensdag 29 juni 2011 18:10
Aan: Willem Venema
Onderwerp: het boek

Ha Willem,
Voor uwer info: De release van het boek wordt een maandje verschoven.
We gaan het nu presenteren op 4 november (houd svp die avond vast vrij).
Wat betreft jouw stuk, Niels heeft daar nog niet naar gekeken, maar komt nog met een reactie.

Fijne avond!

Groet, Tom"

De dag daarna kwam ‘s avonds de auteur van het boek in beeld met het navolgende e-mailtje:

"Verzonden: woensdag 29 juni 2011 18:11
Aan: 40 jaar | Effenaar
Onderwerp: FW: het boek

Ha Niels,

Laatste dingetje, kijk jij nog naar het stuk van Willem?

Tom

Hoi Willem,

Tom heeft me gevraagd je verhaal wat in te korten.
Kun je laten weten of je kunt leven met aangehechte ingekorte versie?
Heb geprobeerd de kern van het verhaal zoveel mogelijk te behouden.
Ook aangehecht trouwens een foto van jou en Ton van Gool, die ik afgelopen week uit de oude doos heb gevist.

Groet,

Niels"

Na wat telefonisch gekissebis over wat er nou wel en niet in moest staan (o.a. de regel over de NSB was nou niet meteen waar men op zat te wachten), inclusief mijn aanbod om de hele bijdrage te schrappen, werden we het over de ingekorte versie eens (link – Word Document)

"Van: Willem Venema
Verzonden: zaterdag 2 juli 2011 5:24
Aan: 40 jaar | Effenaar
CC: Willem Venema; Tom Ketelaar

Onderwerp: Voorwoord w.venema (versie 3)

Beste Niels,

Ik kan leven met bijgaande door op mijn beurt gecorrigeerde aangehechte verkorte versie (‘versie 3’).

Interessante foto, nooit gezien, maar het lijkt wel authentiek.

vrgrwv"

Antwoord van Niels:

"Hallo Willem,

Dank!
Foto is gemaakt door René Vanes (ook bekend als Rene Kippesnee, echte naam Rene van Stekelenborg).

Groet,

Niels"

foto Ton van Gool en Willem Venema
foto: Rene Kippesnee a.k.a. Rene van Stekelenborg

Medio september kwam er nog een druppie van Niels.

"Verzonden: woensdag 7 september 2011 15:45
Van: 40 jaar | Effenaar
Aan: Willem Venema
Onderwerp: benaming voor in het boek

Hallo Willem,

Het boek over 40 jaar Effenaar gaat volgende week naar de drukker.
Zijn nu met de laatste puntjes op de i bezig.
Een van die puntjes is navragen aan jou wat voor een benaming/toevoeging we mogen gebruiken bij jouw voorwoord.
Misschien: Willem Venema, Double Vee Concerts Of anders: Willem Venema, concertpromotor
Of wellicht een betere suggestie?
Lees het graag.
Dank voor een reactie.

Groet, Niels Guns"

Waar ik op antwoordde:
"…naar de drukker, puntjes op de i ?
Ik heb nog helemaal geen eindresultaat gezien…
Willem Venema
is wel genoeg"

Niels weer:

"Hoi Willem,

Oké, dan houd ik gewoon bij het melden met je naam.
Ik heb de tekst gebruikt die je als laatste hebt aangeleverd.
Ik vraag even bij de vormgever een pdfje op zoals het er nu uitziet, zodat je het ook kunt zien.

Groet, Niels"

Het beloofde pdfje bleef uit, maar een kniesoor die daar nog over zeurt. Gek genoeg was er uiteindelijk kennelijk geen plaats voor de foto.
Het gehoorde en gebruikte argument dat mijn schrijverij korter moest omdat het boek anders te dik zou worden, blijkt ook grote kul.
Het had strakker, beter en dunner gekund.
Hinderlijke chaos layout is het geworden, die in ieder geval mij, totaal niet uitnodigt om te lezen.
(En ofschoon ik er geen fuck verstand van heb, betwijfel ik ten zeerste of hier uiteindelijk de normaliter -grafisch bezien- rustgevende schreefletter wel is gebruikt.)
De geflipte grafische herhaal- en schaduwtechnieken en truukjes, de copy-paste cut-ups zijn uitermate storend en haalt de aandachtige lezer uit de concentratie (zie: pagina 41 vs 43, 44 vs 46, 97 vs 99, 108 vs 110, 152 vs 154, 153 vs 155, 162 vs 164, 180-182-184, 201 vs 203, 221 vs 223, 231 vs 233). 
Kwasi-artistiek geknip in het foto-materiaal (waar de respectievelijke fotografen kennelijk mee accoord zijn gegaan).
Een aantal bands worden overdreven in het zonnetje gezet, terwijl er bijvoorbeeld ter zake een uitermate interessante artieste als wijlen Nico kennelijk geen tekst voorhanden was, en zij het met een matige foto moet doen. Eenzelfde lot is The Melvins beschoren. En kennelijk zijn er ook attracties langs komen drijven in de loop der jaren, die weliswaar strak uitverkocht waren, maar die niet in het profiel van de tent passen, waarbij Doe Maar kennelijk nog net de censuur is door gekomen, waarschijnlijk enkel door de connectie met Ernst Jansz.
De cover is inclusief de flexibele rug en de randen in bordzwart geverfd. Bij het lezen levert dat dus zwarte handen en vingers op omdat de verf afgeeft.
Dat euvel heb ik toevallig gecovered door een handomslag te maken van WC-papier, want anders blijf je je handen wassen.

Het boek inclusief uitgezakte rug	tip voor het lezen gaan

Om het boek te vervoeren zat het in een (uiteraard) zwarte katoenen goodie-bag.

zwart katoen

Bovendien kregen de genodigden een zwarte petje met het ontegenzeggelijk fraaie Dommelsch logo (ten behoeve van de popquiz Petje-Op/Petje-Af die later gehouden zou worden) en een zwart/wit button met 40 jaar Effenaar.

zwarte InBev-pet + button

 

Jammer genoeg ga je, na een paar keer het boek in de handen gehad te hebben, al snel gebruikskrassen op de front- and backcover zien, en gaat het boek als je het op de backcover legt uiteindelijk naar rechts overhellen. Kortom allemaal moderniteiten die afbreuk doen aan het boek als boek.
Waar heb da allemaal voor nodig?
De Colofon is een aftiteling in v.p.r.o.-waslijststijl, terwijl een fatsoenlijke index ontbreekt, en dat is jammer voor een naslagwerk.
En de prijs voor de consument, zo’n kleine 35 euro is aan de maat en niet echt kinderachtig.
Uitgelezen en uitgekeken zet ik ‘t boek in de kast…De rug!

Rechts van het fraaie boek van Frans Dekkers: het zwarte, reeds gehavende monster in mijn boekenkast. Het is gewoon geen porum.

Niks rug. Geen goud op snit, helemaal niks.
En dat is heel jammer, want de jubilaris in kwestie verdient na veertig jaar toch tenminste zilver.
Ik mag natuurlijk het gegeven paard niet in de bek kijken, maar ik doe het toch.

En wat is er grafisch van mijn voorwoord geworden?
Nou, precies zoals de design-terrorist meent dat zijn artistieke vrijheid prevaleert boven de wens van de auteur; dus precies zoals Joana het in haar eerste e-mail had aangekondigd met streamers! 
Fuck you Venema!

Het finale resultaat (had nog best een colom naast gekund als je dat gewild had)