INTERESSANT!

Onlangs werd ik gebeld met een vraag van ene René  van der Kroon, die zei dat ie namens de KRO belde.
Ik vroeg hem om zijn vraag per email aan mij te stellen, want het was mij een veel te vaag verhaal.
De vraag kwam per internet  op dinsdag 9 oktober j.l. :

Goedendag,
Mijn naam is René van der Kroon en ik ben werkzaam als redacteur voor het programma KRO De Rekenkamer. Voor een nieuwe format van het programma ga ik kijkersvragen in een online rubriek beantwoorden als ‘De Online Rekenmeester’. Vragen die via het forum, Facebook of Twitter de redactie bereiken worden in de stijl van het programma onderzocht en zijn uiteindelijk via de website terug te lezen.

Nu hebben wij via de e-mail de volgende vraag ontvangen: “Hoe wordt de prijs van een concertkaartje bepaald en waar gaat het geld heen?” Nu heb ik me gestort in de wereld van de muziek, boekers, managers en verkooppunten. Van een boekingskantoor heb ik een kostenoverzicht mogen ontvangen wat het gemiddeld kost om een band of act te laten spelen. Naast een gemiddelde gage van een beginnende artiest zijn ook huiskosten van een kleine venue en de marketing meegenomen in de tabel. Maar journalistiek gezien is één bron maar een halve bron, dus ik probeer meer informatie over dit onderwerp te verzamelen. Kunt u mij wellicht verder met dit onderwerp op weg helpen, zodat ik de (gemiddelde) kosten en winst van een optreden in kaart kan brengen?

Ik hoop dat u mij verder kan helpen zodat ik een zo correct volledig overzicht heb waar het geld van een gekocht concertkaartje euro voor euro naartoe gaat.

Alvast bedankt en hopelijk hoor ik snel van u.

Met vriendelijke groet,

René van der Kroon
Redactie KRO De Rekenkamer

Ik stuurde René het navolgende antwoord:

Beste René ,

Ik ben sowieso niet gelukkig met forums on line, Facebook en Twitter. Het draagt in de meeste gevallen m.i. totaal niet bij aan welke duidelijkheid dan ook. Bovendien vind ik het feit dat elk deelnemer veelal anoniem kan mee doen, onnodige paniek kan maken en vooral kan schelden en bedreigen, niet ideaal.
Nog afgezien van bovenstaand is het formuleren van een gemiddelde voor een concert een niet te beantwoorden vraag.
Ik weet niet welk boekingskantoor je gesproken hebt, maar volgens mij kan een boekingskantoor die vraag ook niet beantwoorden omdat een boekingskantoor geen concerten organiseert, maar concerten aan een concertorganisator verkoopt, en derhalve het proces en de kaartprijs helemaal niet onder controle heeft of echt kan overzien.
En een gemiddeld concert bestaat niet omdat geen enkele artiest hetzelfde is, en er ook tig verschillende deals bestaan en te bedenken zijn.
En hetzelfde geldt voor de prijsopbouw van een concertkaartje.
Als je Carré huurt is dat een ander bedrag dan het bedrag dat het poppodium Iduna in Drachten in rekening zal brengen.
Het idee dat er gemiddelde kosten zijn voor een band is natuurlijk helemaal onzin: leg de kosten van Pink Floyd maar eens naast die van Lucky Fonz (zelfs met band) –om maar eens twee artiesten te noemen.
Het is zelfs onzin om te stellen dat het geld naar de artiest gaat (vraag dat maar eens aan de artiesten die bijdroegen aan de cd en voorstellingen van DWDD).
Het geld van een concertkaartje kan naar een rits van ontvangers gaan, waaronder de artiest, de manager, zijn agent, maar ook de organisator/promoter. En daarom heen zijn er nog meer instanties die
profiteren. De vraag is ook of het gepast is om jou te vertellen wat een artiest aan zijn show verdient (overigens een typische Nederlandse nieuwsgierig aagje vraag), dat is aan de artiest om dat wel of niet te vertellen. Wij communiceren nooit over de gages of uiteindelijke verdiensten van de artiest en ook niet over onze verdiensten.
Concertgangers zijn niet verplicht een kaartje voor onze concerten te kopen.
Voor de goede orde wij zijn zowel een boekingskantoor als concertpromoter, co-promoter als manager van artiesten (hetgeen niet overal ter wereld is toegestaan, maar in Nederland is dat niet verboden).
Er is een categorie die in Nederland meerijdt in het kaartje en die tegenwoordig de hoogte van kaartje meebepaalt zonder dat wij daar veel tegen kunnen doen, en dat is de niet-geautoriseerde wederverkoper, in de muziekbusiness de secundairy ticketvendor genoemd. Zo kon het kaartje voor een concert met Dead Can Dance door ons worden aangeboden voor 49 euro (face value inclusief btw en buma). Bij de door ons aangewezen wederverkoper TSN komt daar dan voor het publiek hun commissie bij; via de site Viagogo gingen diezelfde kaartjes voor 299 euro van de hand.
Het is ons nog nooit gelukt dit soort praktijken een halt toe te roepen. Een wetsontwerp van SP en CDA ligt al jaren in een laatje bij de 1^e Kamer.

Kortom het is een te complex issue voor een door jou voorgesteld on line verhaal.
vrgrwv

Double Vee Concerts

Enfin, René heeft doorgezet, en een wijsgeer van de concertgigant bereid gevonden om euro voor euro een verantwoording in elkaar te flansen. E.e.a. was recentelijk op de site van De Rekenkamer te vinden:
Henk Hazewinkel vroeg: “Hoe wordt de prijs van een concertkaartje bepaald? Waarom kost een kaartje voor bijvoorbeeld Paul McCartney meer dan 100 euro?"

Acts zoals Golden Earring, Trijntje Oosterhuis, Madonna, Coldplay en zelfs Gerard Joling vragen duizenden tot miljoenen euro’s voor een optreden. Zou het  komen omdat artiesten zoals Paul McCartney een halve woonkamer backstage wil hebben of Lady GaGa de inhoud van een kleine kruidenierszaak? Om meteen met de deur in huis te vallen: er is geen standaard ‘verdelingstaart’ of verdienmodel bekend. Willem Venema van Double Vee Records legt uit: “Een gemiddeld concert bestaat niet omdat geen enkele artiest hetzelfde is en er ook tig verschillende deals bestaan en te bedenken zijn. (…) Als je Carré huurt is dat een ander bedrag dan het bedrag dat het poppodium Iduna in Drachten in rekening zal brengen.”

Hoe komen we dan aan een duidelijk antwoord? Financieel leidinggevende van Mojo Concerts Leo Jaarsma wil met ons de (concert)kaarten op tafel leggen. “Ten eerste is er de wens van de artiest om met een bepaald bedrag naar huis te gaan. Enerzijds om zijn kosten te dekken en anderzijds omdat hij zichzelf een bepaald bedrag toekent.” Een boeker van de artiesten heeft ook inspraak in de prijs, hij kent zijn eigen markt als beste en hij kan een inschatting maken van de prijs die de fans bereid zijn om te betalen.

We nemen als rekenvoorbeeld de Heineken Music Hall. Hier wordt over het algemeen een 85-15 deal afgesproken, waarbij Mojo 15% van de uiteindelijke winst overhoudt en de artiest 85%. Om in kaart te brengen wat een kaartje van bijvoorbeeld €42 kost is hieronder een tabel en rekenvoorbeeld opgesteld, vergelijkbaar met een uitverkocht concert van Madness:

5.500 bezoekers * €42 = €231.000,-. Hier gaat direct 6% btw vanaf (€13.075,-) en de bijdrage aan Buma van 7% (€15.222,-), waardoor er een slordige €202.670,- aan netto opbrengsten overblijft. Hier moeten de volgende kosten nog vanaf:

Van de netto opbrengst (€202.670,-) moeten de kosten worden afgetrokken (€109.800,-), waardoor er nog  €92.870,- over zou blijven om verdeeld te worden tussen Mojo en de artiest:

Deel artiest (85%) = € 78.939,-
Deel Mojo Concerts (15%) = € 13.930,-

Het geld dat de artiest voor alleen het optreden binnenhaalt is het grootste deel van de opbrengst. Een ander deel bij grote optredens wordt verdiend met merchandise. Per optreden kan nog duizenden euro’s winst worden gemaakt op de verkoop van t-shirts, cd’s en ander bandprullaria. Hiervan gaat de volle 100% van de verkopen direct naar de artiest en diens management.

Maar liefst 85% van het geld gaat naar de artiest. Van die €78.939 kan je toch bijna 130 1968 Fender Stratocasters kopen om daarna á la Jimi Hendrix alles in de hens steken. Krijgt een zanger of zangeres echt zoveel geld op de bankrekening voor anderhalf uur spelen? Verre van dat. Het wordt van de artiest tegenwoordig verwacht dat hij naast zijn muzikale kwaliteiten ook een behoorlijke show meebrengt. Een gemiddelde artiest voor de HMH heeft zo’n zes trailers met vier man per stuk waarmee hij op pad is. Dit hele circus is 24 uur per dag voor de artiest op pad en moet ook als zodanig betaald worden. Tel hierbij de kosten voor het decor, technici, materialen en meer bij op en je komt neer op een zeer klein bedrag voor de artiest zelf. Mojo zelf moet van de 15% zijn eigen productiemanagers, promotiemedewerkers, de financieel projectmanager, ICT-ondersteuning tijdens de show, de boeker met zijn assistent, inkomstengarantie voor de artiest en alle overige overheadkosten betalen.

Al lijken de bedragen van een ticket door het concertdak te gaan, de uiteindelijke winst voor een artiest is dus in veel gevallen nog niet denderend te noemen. Jaarsma steekt de amateurmuzikant daarom een hart onder de riem: “Er zijn genoeg Nederlandse artiesten die met een bandje onder de arm door Nederland reizen en op één avondje meer geld binnen halen dan menig internationaal artiest na aftrek van alle kosten.”

Mijn weblog is niet 1-2-3 voor het grote publiek te vinden en ik heb ook geen behoefte om mijn logberichten met de hele wereld te delen, en zeker niet als dat allemaal nog meer onduidelijk gaat verschaffen, want dit soort zogenaamde onderzoeksjournalisten gaat het alleen maar om het level van sensatie en om dat te duiden gaat men liefst kort door de bocht, waarbij zelfs de spelling van de Lady wordt verbasterd tot Ga Ga.
Omdat mijn naam genoemd wordt, ga ik op mijn eigen medium voor de eigen fans toch nog even in op het gebed van de financiële man van de Concert Gigant. De kaarten worden op tafel gelegd. Uiteraard weet de Concert Gigant alles, en transparantie is het motto. Ja hoor…

De eerste zin is natuurlijk een geweldige open deur, want welke artiest heeft nu niet de wens om met geld naar huis te gaan?
Het gaf en geeft (in ieder geval in mijn praktijk) artiesten die zelfs touren en daarbij verlies maken.
Een avondje (of zelfs 3 avondjes) Rolling Stones in Paradiso met een kaartje van 25 pietermannen, kan natuurlijk financieel niet uit, en toch is het gebeurd.
En of een promoter of een boeker invloed heeft op de entreeprijs, is volstrekt afhankelijk van de balance of power of de strategische situatie.
Ik durf met zekerheid te stellen dat de entreeprijs bij de recente shows met Lady Gaga niet zo simpel tot stand is gekomen, met mogelijkerwijs alle gevolgen van dien.
En of er in zo’n geval (bij niet-uitverkopen dus) er dan wel of niet, of hoeveel verlies gemaakt wordt, is het geheim van enkel de promoter.
Dat soort individuele resultaten worden zelden of nooit gepubliceerd om begrijpelijke, strategische en moverende redenen.
[Alhoewel ik recentelijk op de website van Het Holland Festival een volledige rekening en verantwoording van de verliesrekening ontwaarde als onderdeel van een openbaar gemaakte accountantsverklaring. Ik betwijfel of de betreffende artiesten wel toestemming hebben gegeven om dit soort cijfers te publiceren. Fasten your seatbelts: http://www.hollandfestival.nl/contentfiles/Holland%20Festival%20jaarverantwoording%202011.pdf p.32 en 33]
Het voordragen van Madness als voorbeeld is raar, want Live Nation (LN) heeft een show in 2010 gedaan die wel uitverkocht was, maar de show in 2012 werd door een andere promoter georganiseerd met een hogere entree, en die show was zeker niet uitverkocht.

Ik heb het niet gecheckt, maar ik acht het -de agent (ex-LN) kennende- niet onmogelijk dat de agent van Madness beide promoters ditmaal tegen elkaar heeft uitgespeeld. De groep werd door ITB (een filiaal van LN) in London geboekt, de band is inmiddels overgestapt naar diens Amerikaanse concurrent WME.
Het nemen van de HMH als voorbeeld, door een official die betaald wordt door LN is op voorhand verdacht, want de tent is door Live Nation voor 25 jaar tevoren afgehuurd, en niemand behalve de huurder (LN zelf) weet de prijs die een affiliate van LN er voor rekent.
Als ik de hut huur is dat niet onwaarschijnlijk een ander bedrag dan LN; there you go.
Of laat ik het in ieder geval voorzichtig zo stellen dat er verschillende deals mogelijk zijn, en aan de orde zijn. Het bedrag dat hier genoemd wordt is niet heilig in positieve en negatieve zin.

Publiciteitskosten is in 99% van de gevallen een inschatting, en als het een automatic seller betreft kan het ook gewoon 0 worden…in het bovenstaande geval gaat dan 85% van die besparing naar de artiest.
Ik heb zelden of nooit een supportact in de HMH 7500 euro zien verdienen. In 2010 was dat Splendid en die krijgen never een dergelijk bedrag. Bij het niet-uitverkochte concert (there you go again) met Madness recentelijk georganiseerd door Rock ‘n Roots was het kaartje 43,50 euro (there you go again) en de main support waren de Bazzookas en zelfs met Upsessions krijgen die never ever 7500 euro, zelfs niet met de gage van het naprogramma erbij. Dus dat is gewoon kletskoek.
Catering band en productie is een zeer variabele post, maar dit bedrag is m.i. ook madness.

Zelfs met door het kabinet aangekondigde verhoging van de poliskosten, ga je ook nooit 5900 euro verzekeringspremie voor dit voorbeeld betalen, maar als het wel zo is dan zitten we met z’n allen in de verkeerde handel. Totale onzin.
Overigens krijgen alle (grote) concertpromoters in Nederland die een deal met de Buma hebben een retourroyalty en dat is een publiek geheim.
"Diverse crew" is ook een veronderstelling en kan alle kanten opketsen.

Security in de HMH is maar aan 3 preferred companies toegestaan; in het geval van LN is dat altijd The Security Company, en dat bedrijf is weer voor 60% eigendom van LN…

Of 85% het grootste gedeelte van de opbrengst is, is correct maar in absolute bedragen natuurlijk volstrekt afhankelijk van de uiteindelijk gemaakte en verantwoorde kosten. In de popmuziek wordt niet voor niks vaak de uitdrukking gebezigd: "If you want Pink Elephants on the rider, you pay for it, but don’t forget, they eat the fee".
En dan kan de deal ook nog best eens 80-20 zijn of 90-10 of nog minder. Alles hangt af van de onderhandeling en de balance of power.
Het geeft voorbeelden van Bob Dylan (in zijn glorietijd) waarbij de promoter 100-0 kreeg, maar wel de rente van kaartverkoop mocht toucheren.
Maar indertijd gaf het ook deals met de Stones, waarbij alle opbrengsten naar de band gingen en de promoter een vaste fee (soms met een extra percentage) kreeg.Ik ken nauwelijks officiële gevallen waarin de HMH de groep geen percentage van de merchandising in rekening brengt. Enfin de zaal is weer in handen van etc. Dus 100% acht ik volkomen bullshit. Misschien dat LN-attracties (want die geeft het tegenwoordig ook -Madonna bijvoorbeeld) geen afdracht kennen, maar dan gaat de merchandising geheel of voor een percentage sowieso in de LN-pot.
Of de manager in die verdienste deelt is volstrekt afhankelijk van diens contract met hetzij de artiest en/of de platenmaatschappij. Het geeft een handjevol artiesten die al die rechten 100% zelf beheerd en dat worden er meer, maar het blijven uitzonderingen.

Een beetje vintage Fender Stratocaster kost eerder tussen de 15 en de 20K en kan de rekenkamer dus niet rekeningen, want dan kun je er hoogstens 10-15 stuks bij elkaar harken voor het genoemde bedrag. Die 68 van Jimi Hendrix ging een jaar of wat geleden van de hand voor 3 ton euri.

Een trailer met 4 man ?? Een trailer wordt zelden of nooit door 4 man gereden, 2 is al uitzonderlijk. De crew komt met een crewbus, veelal een sleepercoach etc. Neemt de band geen pa/lights (ook soms productie genoemd) on the road, dan is er hoogstens een trailer met backline. Maar voor een beetje productie kan een HMH show varieren van 2 trailers tot tig heel veel trailers. Dat is volstrekt afhankelijk van de te onderscheiden artiest.

Over de verdiensten die derden -die er eigenlijk helemaal geen fuck mee te maken hebben- aan het verkopen van een kaartje overhouden, geen woord. TSN is en blijft de belangrijkste speler in Nederland, en het zal niemand verbazen dat ook dat bedrijf 100% eigendom is van LN. De kaartverkoper verdient waarschijnlijk meer dan de artiest of de promoter. There you go again and again.
De hoogte van de prijs van het kaartje wordt uiteindelijk bepaald door het publiek. Als de hoogte van de ticket wordt geaccepteerd, gaan de tickets zonder probleem over de toonbank. Dat geldt voor kleine bandjes en voor de grootten. Daar zit kennelijk nog altijd rek in. Recentelijk verdubbelde het credible festival Into The Great White Open ongeveer de entree. Het publiek gaf geen kik, maar rende nog harder om een kaartje. De gekte met de kaartjes voor de komende zoveelste afscheidstournee haalde alle nieuwszenders. The sky is the limit.

Wat de artiest echt uitgeeft, of echt overhoudt, is zelden echt clear. Wel worden recettes gepubliceerd, maar dat zegt helemaal niks over de verdiensten.
Ook worden er regelmatig opschepbedragen gepubliceerd over wie het meeste heeft opgehaald, maar die wordt zelden of nooit gespecificeerd. En dan komt het ook nog regelmatig voor dat artiesten ondanks de zogenaamde megabedragen uiteindelijk nog financieel in de knoei komen en op randje van faillissement balanceren. En dat zijn niet altijd de minste; Michael Jackson en ook Prince hadden het regelmatig moeilijk.  Maar ook Lady Gaga verklaarde nog niet zo lang geleden dat ze zich had verbaasd hoe haar geld er ook weer met bakken uit ging, en dat was niet de bedoeling geweest. 

De verdiensten van de Concert Gigant en de artiesten zouden dus eigenlijk om te janken zijn.
Met die artiesten zou allemaal nog wel eens mee zou kunnen vallen. Met LN (de moedermaatschappij wereldwijd) gaat het al vanaf dag 1 niet goed, er worden miljoenen kwartaalverliezen gemaakt (lees er de honderden pagina’s SEC-verslagen van het bedrijf op internet te vinden op na) en er is merkwaardig genoeg nog nooit winst gemaakt. Gekker nog, het gaat hier om een bedrijf dat voor miljarden in de schulden steekt, vooreerst nog gedekt door een optocht van banken, die er de afgelopen jaren ook een potje van gemaakt hebben. Hoe houden ze dat met z’n allen al meer dan 7 jaar vol? Nog nooit, waar dan ook, in welk vakblad dan ook, een deskundige gevonden, die dat kan uitleggen, behalve de volzinnen van de directeur in LA, die per kwartaal uitlegt waarom het verlies minder is dan verwacht of minder is dan het vorige kwartaal.
Misschien dat de Rekenkamer die interessante vraag eens zou willen beantwoorden, in plaats van klets en onzin te debiteren om toch iets te melden te hebben.

De Rekenkamer van de KRO is absoluut geen CPB gebleken, en wie er nu allemaal terzake deskundig gecheckt zijn, staat er niet bij.
Dit verhaal is m.i. eenvoudig aan te tonen journalistiek prutswerk.